Astronotların Uzayda Karşılaştığı Fiziksel Zorluklar
Yer Çekimsiz Ortamda Fiziksel Değişiklikler
Astronotlar, uzayda vücut sıvılarının yukarıda toplanması nedeniyle baş bölgesinin Dünya’dakinden daha büyük göründüğünü fark ederler. Bu durumu önlemek için, astronotlar her gün 2 saat zorunlu spor yapmak zorundadır. Türkiye’nin ilk astronotu Gezeravcı da ISS’de bu yönergeleri takip etti. Gezeravcı, uzaydan basın mensuplarına yaptığı açıklamada, yer çekimi olmadığı için vücut sıvılarının üst kısımlarda birikmesi sonucu yüz çehresinin Dünya’dakinden daha şişkin göründüğünü belirtti.
Kas Kaybı ve Egzersiz Programları
Kemik yoğunluğu ve kas kütlesinin azalmasını önlemek için özel egzersiz programları uygulayan astronotlar, kas kaybını engellemek için her gün 2 saat spor yapmak zorundadır. Gezeravcı, uzaydaki deneyimleri sırasında bu programları takip ettiğini ve kas kaybı yaşamadığını belirtti. Ancak, vücut sıvılarındaki basıncın değişimi nedeniyle bazı görme sorunları ve bağışıklık sistemi zayıflıkları oluşabileceğini de ekledi.
Astronotların Fiziksel Değişimleri
Gökmen Uzay Havacılık Eğitim Merkezi (GUHEM) Genel Müdürü Halit Mirahmetoğlu’na göre, astronotlar uzayda geçirdikleri süre boyunca birçok fiziksel değişime maruz kalırlar. NASA, astronotların sağlıklı kalmasını sağlamak için uzay ortamına uyum sağlama araştırmalarını uzun yıllardır sürdürmektedir. Uzay Hareket Hastalığı olarak bilinen sendrom, astronotların ilk günlerde baş ağrısı, denge kaybı, yorgunluk ve kusma gibi şikayetler yaşadıklarını göstermektedir. Ayrıca, mikro yer çekimi nedeniyle kas kütlesinin kısa bir süre içinde yüzde 20 oranında azaldığı gözlemlenmiştir. Optik sinirlerin etkilenerek görme kaybı yaşanması da uzun süreli uçuşlarda sıkça görülen bir rahatsızlıktır. Uzun süreli uçuşlarla birlikte damar kalınlaşması ve iltihaplanma gibi problemler de artabilir. Astronotların omurilikler arasında mesafe arttığı için boy uzaması da görülür, ancak yer çekimine döndüklerinde boy eski haline döner.
Uzay Ortamında Psikolojik Zorluklar
Uzay ortamı ve kapalı alan, astronotların psikolojik sorunlar yaşamasına neden olabilir. Bu nedenle, astronotlar uzaya gitmeden önce psikolojik testlere tabi tutulurlar. Uzay Hareket Hastalığı gibi rahatsızlıkların ilk 72 saat içinde azaldığı belirtilmektedir. Ancak süre uzadıkça kas ve kemik erimeleri artar ve radyasyona maruz kalmanın diğer rahatsızlıklara yol açabileceği üzerinde çalışmalar devam etmektedir. İnsan vücudu hızla yeni ortama uyum sağlamaya çalışır, ancak Dünya’nın yer çekimi ve diğer biyolojik faktörlerine ihtiyaç duyarız.
Uzayda Uzun Süreli Görevler
NASA Astronotu Scott Kelly, uzun süreli bir görev sırasında uzayın insan fizyolojisi ve psikolojisi üzerindeki etkilerini incelemek için ISS’de bulundu. “İkizler Araştırması” olarak adlandırılan bu araştırmada, Kelly uzayda, ikizi Mark Kelly de Dünya’da bulundu. Boy uzamasının yer çekimine dönüldüğü anda eski haline döndüğü belirtilmiştir. Denge kaybı ve görme kaybı gibi sorunlar bir yıl gibi bir süre içinde düzelir. Astronotlar kısa bir kontrol ve dinlenme sürecinin ardından birkaç gün içinde günlük yaşantılarına geri dönebilirler.
News